آناتومی غدد بزاقی

آناتومی غدد بزاقی

آناتومی غدد بزاقی از دو دسته اصلی و فرعی تشکیل شده است که سه جفت غده بزاقی اصلی عبارتند از:
• غده پاروتید: بزرگترین غده بزاقی به شمار می آید (بناگوشی)
• غده ساب مندیبولار (تحت فکی)
• غده زیر زبانی
علاوه بر این ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ غده بزاقی فرعی مجزا وجود دارند که عمدتا در مخاط دهان و حلق قرار گرفته اند. اکثر غدد بزاقی خوش خیم می باشند.
ساختمان غده بزاقی
غده بزاقی اصلی از تجمعات توپر سلول های اکتودرمی در روده پیشین در فاصله هفته های چهارم و هشتم زندگی رویانی منشاء می گیرند. ضخیم شدگی مزانشیم پیرامون، غده در حال رشد را در بر می گیرد و نیز عقده های لنفاوی اولیه را می سازد. مجاری در هفته بیست و دوم تشکیل می شوند.
آپلازی یک یا چند غده ممکن است روی دهد، اما فقدان کامل تمام غده اصلی بسیار نادر است.
دیورتیکول ها و اکتازی مجرای پاروتید ممکن است زمینه را برای پاروتیت مهیا کند.
بافت غده بزاقی نابجا ممکن است در عقده های لنفاوی گردنی، گوش میانی و ماندبیل یافت شود.

تولید و عملکرد بزاق

عوامل فیزیکی، شیمیایی و ذهنی باعث تولید بزاق می شوند. هر روز در حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی متر بزاق تولید می شود که ۹۹% آن آب هاست و مابقی آن ماده غیر آلی، آلی و سلولی است. تک تک غدد بزاقی به نسبت های متفاوتی در کمیت و کیفیت برون ده کلی نقش دارند. ترشح در دو مرحله روی می دهد. ترشح اولیه در آسینوس ها انجام می گیرد و سپس در جریان عبور از خلال سیستم مجرایی، باز جذب نسبی و تغییراتی اتفاق می افتد که این تا حدی شبیه به تولید ادرار توسط کلیه ها است.

علائم اختلال عملکرد غدد بزاقی

• حملات عودکننده درد شدید نشانه ای از پاروتیت عود کننده هستند.
• بیماری دو طرفه نشانه ای اوریون است.
• جنس
• بدخیمی با درد، فلج صورتی، متاستاز عقده های لنفاوی ناحیه ای و زخم شدگی مشخص می شود.

تشخیص غدد بزاقی

تشخیص بیماری های غدد بزاقی دشوار و یک حوزه تخصصی در بیماری های گوش و حلق و بینی است. زیرا یافته ها می توانند خواه توسط بیماری خود غددبزاقی یا توسط یک بیماری سیستمیک ایجاد شوند.
بیماری های غدد بزاقی را اغلب می توان براساس شرح حال، سن بیمار و یافته های بالینی تشخیص داد. مورد اخیر مشتمل است بر تورم، انسجام، تحرک، سرعت بزرگ شدن، درد و عملکرد عصب صورتی.
اندازه غده بزاقی بر حسب سانتی متر، قوام، تحرک، ظاهر، حساسیت به لمس و قرمز شدگی پوست روی آن باید مورد توجه قرار گیرد. در معاینه باید به قرمز شدگی و تورم مجراها و دهانه های آن ها توجه کرد و ظاهر بزاق بیرون زده ( شفاف، کرکی، چرکی، یا آغشته به خون) باید مورد ارزیابی قرار گیرد. سنگ های داخل مجراها ( به ویزه مجرای ساب مندیبولار) اغلب قابل لمس هستند.
اما برخی از روش ها برای تشخیص غدد بزاقی عبارتند از:
سونوگرافی: سونوگرافی به لحاظ سهولت در کاربرد، هزینه کم و توان تشخیصی مناسب، روش تشخیصی انتخابی برای بیماری های غدد بزاقی به حساب می آید.
CT اسکن: تجویز ماده حاجب مفید است. CT غده پاروتید، به ویژه وقتی که به همراه سیالوگرافی باشد، اطلاعاتی را در مرود اندازه و وسعت تومور های پاروتید، به ویژه ضایعات درگیر کننده لوب عمقی، در اختیار می گذارد. با استفاده از این روش می توان تومورهای برخاسته خود غده را از تومورهای دست اندازی کننده سایر ساختارها (نظیر تومورهای متاستاتیک و پیرامون حلق) افتراق داد. یافته ها ممکن است در مورد تشخیص تومورهای کوچک یا بدخیم دوپهلو باشند.
MRI :MRI تصاویر با وضوح بالایی از ساختارهای بافت های نرم را در اختیار متخصص گوش و حلق و بینی قرار می دهد. استفاده از مواد حاجب (گادولینیوم) برای تشخیص مفید می باشد.
روش سیالوگرافی: یک کاتتر پلاستیکی و یک کانولا به داخل مجرای غده پاروتید یا غده ساب مندیبولار وارد می شود. ماده حاجب به آهستگی و به میزان کم تزریق می شود، رادیوگرافی در دو صفحه انجام می گیرد.
PET: در این روش ممکن است که در موارد ویژه نظیر تومور عود کننده یا سندرم CUP مفید باشد.
رایوگرافی ساده: رادیوگرافی های ساده کف دهان از غدد ساب مندیبولار و پاروتید فقط در مواردی مفید هستند که محتوای کلسیم سنگ زاید باشد. سنگ های رادیولوسنت را اغلب با سیالوگرافی می توان تشخیص داد که یک نقص پرشدگی مدور را نشان می دهد.

برخی از خدمات دکتر صالح محبی :

• جراحی بینی
• جراحی فک
• جراحی  زیبایی گوش
• جراحی قاعده جمجمه
• درمان سینوزیت

راه های ارتباطی

• ۰۲۱-۲۲۰۷۷۱۴۰
• ۰۹۱۹۸۰۵۵۴۲۰
• صفحه اینستاگرام

منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم

با تشکر مدیریت سایت دکترصالح محبی جراح  بینی و متخصص گوش و حلق و بینی