التهاب حاد لوزه

التهاب لوزه یکی از عارضه هایی است که همه افراد ممکن است آن را تجربه کرده باشند. التهاب لوزه در بیشتر مواقع در کودکان رخ میدهد، اما می تواند در هر سنی دیده شود. در طی این بیماری، لوزه ها ملتهب و متورم می شوند و فرد علائمی مانند گلودرد، تب و گوش درد و تغییر اندازه لوزه ها را تجربه خواهد کرد.

التهاب لوزه یک بیماری باکتریایی است که در بسیاری از مواقع به راحتی قابل درمان است و تشخیص آن بسیار آسان است. این بیماری اگر پیشرفته باشد ممکن است برای فرد مشکل ایجاد کند و برای درمان آن به کمک های پزشکی نیاز است.

التهاب حاد لوزه یا تونسیلیت حاد معمولا با افزایش درجه حرارت و احتمالا لرز ( به ویژه در اطفال) آغاز می شود. بیمار از احساس سوزش در گلو، درد پا، درد در هنگام بلع و تیر کشنده به گوش در هنگام بلع شکایت دارد. باز کردن دهان اغلب دشوار و دردناک است، زبان پوشیده می شود و بوی بد دهان وجود دارد. همچنین بیمار به سر درد ، زمختی تکلم، احساس بی حالی شدید و تورم و حساسیت به لمس عقده های لنفاوی ناحیه دچار است. هم لوزه ها و هم ناحیه پیرامون ( از جمله دیواره خلفی حلق) قرمز پررنگ و متورم هستند، ولی در تونسیلیت ، اگزودا (مایع خارج سلولی)بر روی لوزه وجود ندارد. بعد ها لکه های زرد مربوط به فولیکول های لنفاوی بر روی لوزه ها تشکیل می شوند. ( و به این ترتیب، نام تونسیلیت فولیکولی می گیرد) در عوض ممکن است لکه های زرد بر روی دهانه کریپت ها تشکیل شوند که به این اختلال، تونسیلیت لاکونار می گویند. در تونسیلیت یک پرده تشکیل می شود که به ندرت به هم می پیوندد و به ندرت به فراتر از لوزه گسترش می یابد. همچنین تورم اندام های همسایه نظیر ستون های گلوگاهی و قاعده زبان وجود دارد. به علاوه، بیمار افزایش ترشح بزاق و دشواری در بلع را گزارش می دهد.
چنانچه علائم بالینی تشدید پیدا نمایند و علائم چند کانونی پدید آیند، ظن به یک بیماری عمومی که خود را در اندام های لنفواپی تلیال ظاهر ساخته ، باید برانگیخته شود. در سوی دیگر طیف، عفونت های لوزه ای وجود دارند که در آن ها علائم عمومی ناچیز هستند و فقط تغییرات موضعی را می توان شناسایی کرد. عفونت های ویروسی از این منظر مهم هستند. در تونسیلیت ارتشاح به لوزه وجود دارد که موجب آبسه های کوچک در کریپت ها ( یکی از غدد ریز روده ای) می شود. به علاوه یک اگزودای فیبرینی تشکیل می شود و تغییرات شدید را در اپی تلیوم به وجود می آورد.
شایان ذکر است که بگوییم باکتری ها همواره در دهان و حلق وجود دارند. این ارگانیسم عبارتند از: باکتری های دوکی شکل، قارچ ها و… می باشند که یک عفونت ویروسی ممکن است زمینه را برای عفونت باکتریایی ثانویه فراهم کند.

التهاب لوزه چیست؟

لوزه ها دو گره لنفاوی در انتهای حلق هستند و در مکانیسم دفاعی بدن در برابر عفونت ها نقش دارند. ورم لوزه به شرایطی گفته می شود که طی آن لوزه ها ملتهب شده و ورم می کنند. ورم لوزه یک بیماری مسری است و می تواند توسط باکتری ها و یا ویروس های مختلف ایجاد شود. باکتری استرپتوکوک که عامل بیماری گلودرد عفونی است، یکی از باکتری هایی است که ورم لوزه را به همراه دارد و بیماری ایجاد شده توسط این باکتری میتواند جدی و خطرناک باشد.

ورم لوزه ممکن است در هر سنی اتفاق بیوفتد؛ اما بیشتر در کودکان دیده می شود. این بیماری مسری است و افرادی که ارتباطات زیادی دارند بیشتر در معرض آن قرار دارند؛ به همین کودکان در دوران مدرسه بیشتر به این بیماری دچار می شوند.

علائم التهاب لوزه

• گلودرد شدید
• بزرگ شدن لوزه ها
• مشکل در هنگام بلع غذا
• تب و لرز
• گوش درد
• سر درد
• لکه های زرد یا سفید روی لوزه ها
• سفتی گردن
• سفتی و تورم گردن
• صدای ناهنجار

علت التهاب لوزه

التهاب لوزه ممکن است ناشی از ویروس و یا باکتری باشد. التهاب ناشی از ویروس بسیار شایع است. ویروس هایی که عامل سرماخوردگی هستند میتوانند باعث ایجاد التهاب لوزه شوند اما ویروس های دیگری مانند ویروس رینو، هپاتیت A و ایدز نیز میتوانند منجر به این بیماری شوند.

التهاب لوزه باکتریایی معمولا در سن ۵ تا ۱۵ سالگی دیده میشود و ممکن است برای درمان آن به آنتی بیوتیک نیاز باشد. پنی سیلین یکی از آنتی بیوتیک های کاربردی برای درمان عفونت ناشی از این باکتری ها است.

انواع التهاب لوزه

التهاب لوزه می تواند انواع مختلفی داشته باشد: التهاب حاد لوزه، التهاب مزمن لوزه، التهاب عود کننده لوزه

التهاب حاد لوزه

التهاب حاد لوزه بسیار شایع است و تمام کودکان حداقل یکبار آن را تجربه میکنند. اگر علائم التهاب لوزه کمتر از ۱۰ روز طول بکشد، التهاب از نوع حاد شناخته می شود. اما اگر ورم چندبار در طول سال تکرار شود، ممکن است عود کننده یا مزمن باشد. التهاب حاد لوزه ممکن است با آنتی بیوتیک برطرف شود؛ اما در برخی موارد با درمان های خانگی نیز قابل درمان است.

التهاب مزمن لوزه

التهاب لوزه مزمن با گلودرد، بوی بد دهان و گره های لنفاوی حساس در گردن همراه است. این نوع التهاب ممکن است با ایجاد سنگ لوزه همراه باشد و برای درمان آن ممکن است به جراحی یا درمان های دیگر نیاز باشد.

التهاب عود کننده لوزه

التهاب عود کننده لوزه معمولا چندین بار در سال رخ  میدهد. عوامل متعددی در بروز التهاب عود کننده موثر هستند که ژنتیک ممکن است یکی از آنها باشد. برای درمان این نوع لوزه نیز ممکن است به جراحی نیاز باشد.

آیا التهاب لوزه مسری است؟

التهاب لوزه یک بیماری مسری است و در صورتی که فرد مبتلا در نزدیکی شما سرفه و عطسه کند این بیماری ممکن است به شما سرایت کند. علائم التهاب لوزه ممکن است طی ۲ الی ۴ روز پس از سرایت مشاهده شود. التهاب لوزه ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از بروز علائم قابل سرایت است و ممکن است تا پایان بهبودی فرد نیز مسری باشد. التهاب لوزه باکتریایی در صورت مصرف آنتی بیوتیک، بعد از ۲۴ ساعت دیگر قابل سرایت نیست.

تشخیص التهاب حاد لوزه

تشخیص مبتنی بر یک تابلوی بالینی شامل آغاز حاد همراه با تب شدید، گلو درد، تورم دردناک، قرمزی و اگزودا بر روی لوزه ها، تست های خونی عمومی که شامل CRP و ESR تست های قلبی – عروقی و آزمایش ادرار، تست ایمونواسی سریع می تواند باکتری را در عرض ۱۰ دقیقه شناسایی کند. تست های مناسب یا حتی کشت ها در صورت ظن به دیفتری و تست های خونی نیز صورت می گیرد.

درمان التهاب حاد لوزه

درمان استاندارد در بیماران مبتلا به تونسیلیت مصرف برخی از داروها به مدت ۱۰ روز زیر نر متخصص گوش و حلق و بینی است . توصیه می شود که تحت هیچ شریاطی سر خود از دارویی استفاده نشود. با توجه به این که تونسیلیت حاد یک بیماری سیستمیک است و نه موضعی، درمان باید مشتمل باشد بر استراحت در بستر، مسکن ها، یک رژیم آبکی ساده و کمپرس یخ. بیمار باید به لحاظ عوارض زیر نظر باشد. مراقبت موضعی باید شامل بهداشت دهان و دندان باشد التهاب لوزه کامی تونسیلیت ممکن است که بعد از یک هفته فروکش کند اما برای احتیاط مراجعه به یک متخصص گوش و حلق و بینی مهم است.

درمان التهاب لوزه

التهاب لوزه اگر خفیف باشد و یا ناشی از سرماخوردگی باشد نیاز به درمان خاصی ندارد. در صورت التهاب شدید، روش های درمانی متفاوتی با توجه به تجویز پزشک مورد استفاده قرار می گیرد:

مصرف انتی بیوتیک

اگر عامل ایجاد ورم لوزه باکتری باشد، پزشک ممکن است برای درمان آن از آنتی بیوتیک استفاده کند. برای مثال برای باکتری استرپتوکوک که عامل ایجاد گلودرد عفونی است معمولا از پنی سیلین استفاده می شود.

جراحی برداشت لوزه

جراحی برداشت لوزه در موارد خاص کاربرد دارد و بیشتر زمانی انجام می شود که التهاب لوزه از نوع مزمن و عود کننده باشد. جراحی لوزه می تواند به افرادی که در طول سال بارها دچار التهاب لوزه می شوند کمک می کند و می تواند مشکلات تنفسی و دشواری در بلع غذا را نیز رفع کند. این جراحی می تواند احتمال ایجاد التهاب و بیماری عفونی گلو را نیز کاهش دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟

اگر التهاب لوزه شدید باشد و با برخی علائم خاص همراه باشد لازم است تا فرد به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کند. اگر علائم زیر را تجربه کردید لازم است به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالاتر از ۳۹.۵ درجه سانتی گراد
• ضعف عضلانی
• سفتی کردن
• گلودرد طولانی تر از ۲ روز
• مشکلات تنفسی و دشواری در نفس کشیدن

کلام آخر

التهاب لوزه یک بیماری است که بسیاری از افراد ممکن است به نحوی آن را تجربه کرده باشند این بیماری بیشتر در کودکان شایع است اما در بزرگسالان نیز دیده می شود. التهاب لوزه در برخی موارد به صورت خانگی و یا با دارو بهبود پیدا می کند؛ اما در صورت پیشرفته بودن بیماری و عدم درمان آن، می تواند در بافت های دیگر نیز گسترش پیدا کند.