علائم، تشخیص و درمان تومور های غدد بزاقی

نزدیک به ۷۰ درصد تومور های غده بزاقی خوش خیم هستند . افتراق یک تومور خوش خیم از بدخیم عمدتا با شرح حال، مشاهده و لمس به دست می آید .خیلی از افراد ازدکتر صالح محبی در رابطه با اینکه آیا سرطان غدد بزاقی کشنده است ؟ علائم سرطان غدد بزاقی ؟و… سوال می پرسند ، اگر شما هم اطلاع کافی در این رابطه ندارید بهتر است ادامه مطلب را مطالعه کنید.

تومور های خوش خیم

بروز یک ندول بدون درد متحرک، سفت یا نرم در غده بزاقی که علائم همراه ندارد، به نفع تومور خوش خیم غده بزاقی می باشد. تومور های غده بزاقی که از لحاظ بالینی خوش خیم هستند، نباید با نمونه برداری برشی مورد ارزیابی قرار گیرند که به دلیل خطر انتشار سلول های تومور و آسیب عصب صورتی می باشد.

درمان تومور های خوش خیم

نمونه برداری و درمان عموما در یک مرحله انجام می شود. درمان تومور های خوش خیم غده بزاقی شامل برداشتن کامل با حاشیه ای از بافت سالم می باشد ، وگرنه خطر عود موضعی واضحا افزایش می یابد.
نمونه حاوی ماده برای بافت شناسی فروزن سکشن حین عمل و برای تشخیص پاتولوژیک قطعی می باشد.
از آنجائی که اغلب تومور ها در غده پاروتید قرار دارند، پاروتید کتومی جانبی شایع ترین روش مورد استفاده برای تومور های خوش خیم غده ی بزاقی می باشد. ابتدا تنه عصب صورتی پیدا می شود، و بافت های غده ای خارج به ناحیه ی پنجه غازی عصب صورتی، برداشته می شود. اغلب تومور های خوش خیم را می توان با این روش برداشت و عصب صورتی را نیز به طرز مطمئنی حفظ نمود.

تومور های بدخیم

شک به تومور بدخیم را اغلب می توان با FNAB تایید کرد. اگر شک بالینی به تومور بدخیم غده ی بزاقی وجود داشته باشد، سی تی اسکن یا ام آر آی باید جهت تعیین وسعت تومور و بررسی تهاجم به ساختمان های مجاور به عمل آید.
اخذ نمونه برای تشخیص قطعی بافت شناسی بسیار مرتبط با برنامه درمانی است و بر درمان تاثیر به سزایی می گذارد . پاتولوژیست می تواند فروزن سکشن را در طول عمل جراحی انجام دهد. از آن جائی که بافت شناسی فروزن گاهی دو پهلو می باشد، ممکن است عمل جراحی دو مرحله ای، لازم باشد، به ویژه اگر نیاز به در گیر کردن عصب صورتی باشد، در این بیمار، برای برنامه قطعی درمانی فقط بعد از این که نمونه برداری تومور با جراحی، تشخیص قطعی به دست داد، تصمیم گیری می شود.

درمان تومور بدخیم

اساس برنامه درمانی برای تومور های بدخیم غده براقی، خارج کردن کامل تومور تا حد ممکن و سپس اشعه دادن به منطقه تومور می باشد. برداشتن کامل تومور به دلایل متعدد، معمولا امکان پذیر و مطلوب نمی باشد.
در مورد غده پاروتید، برداشتن احتمالی عصب صورتی، همیشه باید مدنظر باشد. بیمار ممکن است نیازمند پاروتید کتومی توتال با یا بدون حفظ عصب یا برداشتن ساب توتال استخوان گیجگاهی، فک تحتانی، پوست، عروق و یا غدد لنفاوی گردنی، بسته به وسعت تومور باشد. اعمال بازسازی ممکن است برای عصب صورتی، شریان کاروتید داخلی و پوست مدنظر باشد.

سرطان غدد بزاقی

غدد بزاقی از هر دو غدد اصلی و فرعی تشکیل شده است. غدد اصلی عبارتند از غدد بناگوشی دو طرفه، غدد زیر فکی و غدد زیر زبانی. غدد بزاقی جزئی غدد کوچکی هستند که در سرتاسر حفره دهان، عمدتاً روی کام و در قسمت فوقانی دستگاه گوارش پخش می شوند. بیشتر تومورهای غدد بزاقی خوش خیم هستند و سرطان غدد بزاقی بدخیمی های غیر معمولی هستند که کمتر از ۵ درصد از سرطان های سر و گردن را تشکیل می دهند. آنها یک گروه ناهمگن از تومورها با رفتار بالینی متنوع هستند. حدود ۶۰ درصد تومورهای بدخیم غدد بزاقی در غدد بناگوشی دو طرفه، حدود ۳۰ درصد در غدد زیر فکی و ۱۰ تا ۱۵ درصد از غدد بزاقی زیرزبانی و فرعی منشأ می گیرند. سرطان غدد بزاقی شکل نادری از سرطان است، این سرطان معمولا در غدد بزاق دهان که معمولا غدد بناگوشی ایجاد می شود.

خوشبختانه نیمی از سرطان های غدد بزاقی خوش خیم می باشند، بنابراین امکان سرایت آنها به بافت های مجاور وجود ندارد.

پزشکان هنوز نتوانسته اند برای سرطان غدد بزاقی دلیل مشخصی را بیان کنند.

علائم سرطان غدد بزاقی

بیشتر سرطان های غدد بزاقی که در غدد پاروتید و زیر فکی دو طرفه ایجاد می شوند، به صورت توده ای در غده ظاهر می شوند که به طور غیرمعمول بدون درد نیستند.

برای سرطان های پاروتید: درد، از دست دادن حس یا مشکل در باز کردن فک ممکن است رخ دهد.

سرطان احتمالی: بزرگ شدن سریع تومور اخیر، ضعف عصب صورت، تثبیت تومور عمیق و بزرگ شدن غدد لنفاوی گردن.

سرطان های زیر فکی معمولاً به صورت توده بدون درد گردن ظاهر می شوند. هنگامی که درد وجود دارد، این می تواند با یک اختلال التهابی اشتباه گرفته شود. علائم کمتر شایع سرطان غدد زیر فکی شامل تثبیت تومور، تهاجم به پوست، فلج پایین صورت و بزرگ شدن گره های گردن است.

سرطان غدد زیر زبانی معمولاً به صورت توده ای در کف دهان ظاهر می شود.

تومورهای جزئی غدد بزاقی معمولاً به صورت توده زیر مخاطی بدون زخم و بدون درد حفره دهان، معمولاً در کام سخت یا نرم ظاهر می شوند. علائم تومورهای غدد بزاقی جزئی به محل تومور، وسعت، نوع تومور و اینکه آیا تومور باعث ایجاد یک اثر توده ای می شود یا به ساختارهای محلی حمله می کند بستگی دارد.

• گرفتگی بینی برای مدت طولانی
• احساس درد در دهان
• ایجاد شدن تغییرات در بینایی به یکباره
• عدم توانایی حرکت صورت
• ایجاد شدن زخم در پرده مخاطی دهان
• ایجاد شدن ضعف در یک طرف صورت
• مشکل در بلع
• اختلال در باز کردن دهان
• ورم در دهان

علل سرطان غدد بزاقی چیست؟

بر خلاف سایر سرطان های سر و گردن که توسط عوامل سرطان زا مانند سیگار کشیدن و الکل یا HPV ایجاد می شوند، علل اکثر سرطان های غدد بزاقی اغلب نامشخص هستند. قرار گرفتن در معرض پرتو، مانند پرتودرمانی با دوز پایین قبلی و رادیوگرافی های متعدد دندانی، شایع ترین عامل مشکوک برای ایجاد نئوپلاسم های غدد بزاقی است. ویروس اپشتین بار با کارسینوم لنفوپیتلیال همراه است. عوامل دیگری که دخیل هستند عبارتند از قرار گرفتن در معرض محیط کار (نیکل، لاستیک، سیلیس)، رژیم غذایی، سن و حساسیت ژنتیکی. علاوه بر این، آدنوم پلئومورفیک می تواند در حدود ۲ درصد موارد دچار تغییر شکل بدخیم شود. سرطان های پوست مانند کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم می توانند به غدد لنفاوی داخل و نزدیک غدد پاروتید دو طرفه متاستاز داده و در نتیجه تومور پاروتید اولیه را تقلید کنند.

آزمایش های تشخیص سرطان غدد بزاقی

معاینه بالینی

برای تشخیص سرطان غدد بزاقی پزشک باید به شکل دقیق ناحیه گلو و گردن و فک را بررسی کند، اگر در زمان معاینه با ورم و توده مشکوکی روبرو شد نیاز به آزمایش بیشتری می باشد .

تصویر برداری

برای تشخیص دقیق تومور می توان از سی تی اسکن و ام آر ای استفاده کرد.

 نمونه برداری از بافت سرطانی

در منطقه ای که پزشک مشکوک است سوزنی را وارد می کند، معمولا در این روش تشخیص نمونه برداری از مایعات و سلول ها انجام می شود، تجزیه و تحلیل نمونه ها در آزمایشگاه انجام می شود.

راه های درمان سرطان غدد بزاقی

عمل جراحی

در روش درمانی جراحی ناحیه ای را که به سرطان مبتلا شده است، پزشک برمی دارد.

ممکن است پزشک بخشی از غدد بزاقی را بردارد این در مواقعی است که از نظر حجمی تومور کوچک باشد و مکان غدد بزاقی که سرطانی است به آسانی در دسترس است.

حذف کل غدد بزاقی زمانی انجام می شود که تومور بزرگ باشد، اگر غدد لنفاوی گردن درگیر شده باشند پزشک حذف گره های لنفاوی گردن را نیز انجام می دهد.

پرتو درمانی و شیمی درمانی

از دیگر راه حل های درمان سرطان غدد بزاقی است.