هفتمین شاخه اعصاب دوازده گانه مغزی عصب صورتی است. این عصب مسوؤل حرکت صورت، بستن کامل چشم ها، حرکت گونه و لب ها می باشد. قرینگی صورت در حالت استراحت و حرکت وابسته به تون عضلانی و عصب دهی شاخ های مختلف این عصب مهم است. پس از خروج از مغز و حرکت در استخوان گیج گاهی کف جمجمه و در مجاورت حلزون شنوایی و داخل گوش و طی مسیر پیچیده از سوراخ استیلوماستوئید خارج شده و از بین غده بناگوشی ( پاروتید) غالبا پنج شاخه شده و به بالا تا پایین صورت و قسمت بالای گردن عصب دهی می کند. بدیهی است هر نوع ضایعه در هسته مرکزی داخل مغز یا قبل از گوش و یا مسیر آن در استخوان گیجگاهی یا بعد از خروج از قاعده جمجمه و در غده بناگوشی این عصب را می توان تحت تأثیر قرار داده و آن را فلج نماید. جراحی های زیادی هم می توانند عامل این نوع فلجی باشند که فلج عصب می تواند موقت یا دائمی باشد. در مواردی دستکاری بالإجبار برای دسترسی به تومور بوده و غالبا این موارد عصب برمی گردد. در موارد کمی بخاطر درگیری عصب قطع شده و در صورت داشتن شرایط پیوند زده می شوند که این موارد طَی چند ماه کم کم بهتر می شوند. موارد بی علامت فلج عصب صورت را بلز می نامیم که مهمترین تئوری آن فلج ناشی از تورم عصب در کانال استخوانی بعلت درگیری های ویروسی است که خوشبختانه پیش آگهی خوبی دارد. مواردی که شکستگی استخوان قاعده جمجمه وجود دارد نیزآسیب به عصب محتمل است که بر اساس شدت آسیب ممکن استبه منظور جراحی قاعده جمجمه، نیاز به بازکردن و برداشتن فشار از روی عصب یا پیوند عصب باشد.
فلج بل چیست؟
فلج بل وضعیتی است که باعث ضعف یا فلج موقت عضلات صورت می شود. این می تواند زمانی رخ دهد که عصب کنترل کننده عضلات صورت شما ملتهب، متورم یا فشرده شود.
این عارضه باعث می شود که یک طرف صورت شما افتاده یا سفت شود. ممکن است در لبخند زدن یا بستن چشم خود در سمت آسیب دیده مشکل داشته باشید. در بیشتر موارد، فلج بل موقتی است و علائم معمولاً طی چند هفته یا چند ماه از بین می‌روند.
اگرچه فلج بل می تواند در هر سنی رخ دهد، این بیماری در بین افراد ۱۶ تا ۶۰ ساله شایع تر است. فلج بل از نام آناتومیست اسکاتلندی چارلز بل، که اولین کسی بود که این بیماری را توصیف کرد، نامگذاری شده است.
چه چیزی باعث فلج بل می شود؟
فلج بل زمانی اتفاق می‌افتد که عصب هفتم جمجمه متورم یا فشرده می شود و منجر به ضعف یا فلج صورت می‌شود. علت دقیق این آسیب عصبی ناشناخته است، اما بسیاری از محققان پزشکی معتقدند که به احتمال زیاد توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می شود.
ویروس ها و باکتری هایی که با ایجاد فلج بل در ارتباط هستند عبارتند از:
- هرپس سیمپلکس که باعث تبخال و تبخال تناسلی می شود.
- HIV که به سیستم ایمنی بدن آسیب می رساند.
- سارکوئیدوز که باعث التهاب اندام می شود.
- ویروس واریسلا هرپس زوستر که باعث آبله مرغان و زونا می شود.
- ویروس اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز می شود.
- بیماری لایم که یک عفونت باکتریایی است که توسط کنه های آلوده ایجاد می شود.
بسیاری از متخصصان بر این باورند که عواملی وجود دارد که می تواند یک عفونت ویروسی خفته را تحریک کند و اساساً آن را بیدار کند و فلج بل را تحریک کند. اگر استرس دارید یا اخیراً بیمار بوده اید، اینها می توانند محرک های بالقوه باشند. همینطور یک ضربه فیزیکی اخیر یا حتی کمبود خواب. یک وضعیت خودایمنی نیز یک محرک احتمالی است.
تصور این است که عصب صورت با تورم به عفونت واکنش نشان می دهد، که باعث ایجاد فشار در کانال استخوانی می شود که عصب صورت از آن به کنار صورت عبور می کند.
به گفته موسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، التهاب عصب صورت باعث کاهش جریان خون و اکسیژن به سلول های عصبی می شود. این آسیب به عصب جمجمه و سلول های عصبی می تواند باعث فلج عضلات صورت شود.
سازمان ملی اختلالات نادر همچنین اشاره می کند که برخی از افراد ممکن است حتی استعداد ارثی برای ابتلا به فلج بل داشته باشند.
علائم فلج بل چیست؟
علائم فلج بل می تواند از نظر شدت متفاوت باشد، از ضعف خفیف تا فلج کامل. هر چه عصب صورت در معرض التهاب و فشردگی بیشتری قرار گیرد، فلج شدیدتر می شود و مدت زمان بیشتری طول می کشد تا عصب بهبود یابد و عملکرد خود را بازیابد.
علائم فلج بل می تواند ۱ تا ۲ هفته پس از ابتلا به موارد زیر ایجاد شود:
- سرماخوردگی
- عفونت گوش
- عفونت چشم
علائم معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و ممکن است هنگام صبح که از خواب بیدار می‌شوید یا وقتی می خواهید غذا بخورید یا بنوشید متوجه آنها شوید.
فلج بل با ظاهر افتادگی در یک طرف صورت و ناتوانی در باز یا بسته کردن چشم در سمت آسیب دیده مشخص می شود. در موارد نادر، فلج بل ممکن است هر دو طرف صورت شما را درگیر کند.
سایر علائم و نشانه های فلج بل عبارتند از:
- ضعف صورت
- افتادگی دهان
- ناتوانی در بیان حالات چهره، مانند لبخند زدن یا اخم کردن
- مشکل در تلفظ کلمات خاص
- خشکی چشم و دهان
- حساسیت به صدا
- مشکل در خوردن و آشامیدن
- انقباضات عضلانی در صورت
- سوزش چشم در سمت درگیر
- سردرد
در صورت بروز هر یک از این علائم فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. شما هرگز نباید فلج بل را خود تشخیص دهید. علائم می تواند مشابه علائم سایر بیماری های جدی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی باشد.
عوامل خطر فلج بل چیست؟
خطر ابتلا به فلج بل در شرایط زیر افزایش می یابد:
- بارداری
- ابتلا به دیابت
- عفونت ریه
- افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند.
بیشتر بخوانید: جراحی فری فلپ یا بازسازی صورت
فلج بل چگونه درمان می شود؟
در بیشتر موارد، علائم فلج بل بدون درمان بهبود می یابد. با این حال، چند هفته یا چند ماه طول می کشد تا عضلات صورت شما قدرت طبیعی خود را بازیابند. درمان های زیر ممکن است به بهبودی شما کمک کند.
دارو
- پزشک ممکن است داروهایی مانند:
- داروهای کورتیکواستروئیدی که التهاب را کاهش می دهند.
- داروهای ضد ویروسی یا ضد باکتریایی، که ممکن است در صورتی که ویروس یا باکتری باعث فلج بل شما شود، تجویز شود.
- داروهای مسکن بدون نسخه، مانند ایبوپروفن یا استامینوفن، که می تواند به تسکین درد خفیف کمک کند.
- قطره چشمی برای اینکه چشم آسیب دیده بهتر شود.
درمان خانگی
- چسب چشم (برای خشکی چشم شما)
- یک حوله گرم و مرطوب روی صورت خود برای تسکین درد
- ماساژ صورت
- تمرینات فیزیوتراپی برای تحریک عضلات صورت شما
سلام آقای دکترمن دوماه پیش تویه درگیری ازناحیه سمت چپ صورت چاقوخوردم الان موقع خندیدن دچارمشکل میشم نوارعصبم گرفتم گفت عصب قطع نشده ولی شاخه بوکال ومندیبولارآسیب دیده الان به نظرشمابایدصبرکنم یابرای جراحی بایداقدام کنم لطفاراهنمایی کنید.ممنون.
سلام.
اگر قطع نشده باشد تا یکسال و شاید یکسال و نیم بتوان صبر کرد
سلام خسته نباشید اقای دکتر پارسال جراحی تومور انجام دادم سمت چپ صورتم فلج شدو همچنین گوشم ناشنوا شد نوار عضله هم دادم گفتن عصب قطع شده میخواستم جراحی پیوند عصب انجام بدم ایا نتیجه میگیرم؟
سلام. حتما ارزش دارد پیگیری کنید
سلام چندسال قبل تصادف کردم و ضربه مغزی شدم وفلج عصب ۷سمت چپ صورتم موقع خنده و گریه باسمت راست صورتم هماهنگ نیست و گوش چپ وزوز میکنه به نسبت قبل بهتر شدم بنطرشما امکان درمان هست یانه؟
جهت بررسی امکان پیوند عصب و یا عصب و عضله لازم است معاینه حضوری انجام شود
سلام و درود بی پایان
وقتتون بخیر
آقای دکتر
یک دندانساز، واسه دندانهای بالایی ام کامل، پروتز ساخت، و عرض زیاد وافراطی را برای جا افتادن پروتز، گذاشت، و گفت نباید تا چند ماه، پروتز را بیرون بیاری، لذا عصبهای لب بالایی سمت چپ صورتم، یا آسیب دیده، یا قطع شده، و موقع لبخند، لب سمت چپ کمی پایین میمونه، الان حدود دو سال و نیم گذشته، جبکار باید بکنم، ممنونم🥰 👌 ✋
سلام.
جهت اظهارنظر عصب معاینه و بررسی با نوار عصب و عضله کمک می کند