بیماری های خوش خیم غده بزاقی
غدد بزاقی به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می شود که غدد بزاقی اصلی خود به سه دسته ای بناگوشی، زیر زبانی و تحت فکی تفکیک می شود اما غددبزاقی فرعی بسیار می باشد که به ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ عدد می رسد. اگر این غدد بیمار شوند هیچ گونه عارضه ای ایجاد نمی کنند زیرا اغلب این غدد بزاقی خوش خیم می باشند و جزء بیماری های خوش خیم غده بزاقی محسوب می شوند.
کیست ها
افتراق بین تومورهای کیستی و کیست های غده بزاقی اهمیت دارد. چهار نوع مختلف کیست وجود دارند، که عبارتند از:
کیست های دیس ژنتیک: مثالی از این نوع، رانولا است که در زیر مخاط کف دهان قرار می گیرد. کیست ممکن است دارای حفرات متمایز متعددی باشد.
موکوسل های غده بزاقی کوچک: موکوسل ها ممکن است به صورت برجستگی های خارج عروقی ظاهر شوند که اغلب در لب پایین افراد نوجوان پدید می آیند. موکوسل های احتباسی در بیماران بخصوص مسن تر از ۶۰ سال بر اثر انسداد مجاری بزاقی ایجاد می شوند.
کیست های مجرای بزاقی: این ها به اندازه ۲ تا ۳ سانتی متر و در بیماران مسن شایع هستند. مکانیسم بیماری زایی مشابه کیست های احتباسی است.
کیست های اپی تلیال لنفاوی: اپی تلیوم کیست را داربست لنفاوی در بر می گیرد. بیماری زایی احتمالا مربوط به انکلوزیون های عقده های لنفاوی همراه با یک واکنش التهابی است. کیست های لنفواپی تلیال چند کانونی غده پاروتید در ۵% بیماران مبتلا به عفونت HIV به عنوان یک نشانه زودرس از هیپرپلازی لنفاوی عمومی ظاهر می شوند.
سیالادنوز
علائم بالینی عبارتند از تورم بی درد دو طرفه عودکننده یا بیشتر پایا، به ویژه در تومور پاروتید. سیالادنوز دردناک ممکن است در جریان درمان با داروهای ضد فشارخون نظیر کلونیدین روی دهد.
بیماری زایی: بیماری غدد بزاقی همراه با تورم هیدروپیک آکسوپلاسم الیاف عصبی خودمختار ممکن است در بیماری های درون ریز و متابولیک نظیر دیابت، بارداری، بلوغ، یائسگی، اختلال عملکرد آدرنال، کمبود پروتئین، دیستروفی ناشی از گرسنگی طولانی مدت، اعتیاد به الکل و اختلال عملکرد اعصاب مرکزی و خودمختار روی دهند. هم چنین آن ها ممکن است در پاسخ به درمان با داروهای ضد فشارخون و سایر داروها نظیر کلوزاپین ایجاد شوند.
تشخیص سیالادنوز
ارزیابی دستگاه های درون ریز و متابولیک لازم است. سیالوگرافی ممکن است در ابتدا با یافته ای همراه نباشد، اما بعدا تنگ شدگی مجاری و یک الگوی(درخت لخت) را نشان می دهد. در بافت شناسی و میکروسکوپ الکترونی، ضایعات اختصاصی در دستگاه عصبی خود مختار و پارانشیم غده ای مشاهده می شوند.
درمان سیالادنوز
اختلالات متابولیک یا درون ریز درمان می شوند و داروهای ضد فشار خون قطع شده یا تغییر می یابند. کورتیکواستروییدها برای کاهش کشش کپسول و حجم غده پاروتید مفید است.
تروما
آسیب به عصب صورتی در ناحیه پاروتید یا به عصب زبانی یا هیپوگلوسال در ناحیه زیر زبانی را باید بدون تاخیر درمان کرد.
آسیب به مجاری: فقط آسیب ها به مجاری اصلی، نیاز به ترمیم دارند. متخصص گوش و حلق و بینی حاذق، پس از وارد کردن یک کاتتر پلاستیکی ظریف، دو قسمت مجرا با استفاده از جراحی میکروسکوپی مجددا آناستوموز می کند. اگر قسمتی از مجرا از بین رفته باشد، می توان برای بازسازی آن تلاش نمود یا پس از کاشت مجرای کوتاه شده به داخل مخاط گونه، یک دهانه جدید ایجاد کرد.
فیستوال بزاقی: به شرط سالم بودن مجرای اصلی، درمان فیسول های پارانشیمی معمولا مشکلی ایجاد نمی کند. در اکثر موارد، یک فیستوال در پارانشیم، خارجی خود به خود التیام خواهد یافت، ولی این ممکن است چند هفته ای طول بکشد. گاه ممکن است مهار موقت ترشح بزاق با آتروپین، بعضی داروها، تزریق سم بوتولینوم یا پرتو درمانی لازم باشد. اگر این کار در بستن فیستول بزاقی موفقیت آمیز نباشد، اکسیزیون آن و دوختن بافت های نرم( به ویژه کپسول) در چند لایه لازم است.
برخی دیگر از تومور غدد بزاق
تومورهای غدد بزاقی (SGTs) غیر معمول هستند و از ۲ تا ۴ درصد نئوپلاسم های سر و گردن نشان می دهند. در سال ۲۰۱۷، سازمان جهانی بهداشت، تومورهای غدد بزاقی را به پنج دسته گسترده تقسیم بندی کرد، از جمله:
• تومورهای غدد بزاقی خوش خیم
• تومورهای غدد بزاقی بدخیم
• ضایعات اپیتلیال Nonneoplastic
• ضایعات خوش خیم بافت نرم
• تومورهای هماتولنفویید
آدنوم پلومورفیک (PA) شایع ترین تومور خوش خیم غدد بزاقی است. میکروسکوپیک، PA دارای تنوع زیادی از جنبه های مورفولوژیکی است.
چنانچه غدد بزاقی به صورت بزرگتر ظاهر شود به نام “غدد بزرگی” و همچنین غده های “جزئی” به طور گسترده ای پراکنده وجود دارد که در زیر ناحیه ی بالایی گلو (یعنی حنجره، لب، نازوفارنکس، و فضای پارافارینژال) وجود دارد. غدد بزاقی بزرگی شامل موارد زیر است، از جمله:
زیر زبانی
غدد بناگوشی
زیر مجموعه
تقریبا ۸۰٪ SGT ها در غده پاروتید ایجاد می شوند؛ SGT های باقی مانده در غدد بزاقی، زیر زبان و غدد بزاقی ظاهر می شوند. یک قاعده خوب این است که احتمال وجود یک غده بدخیم SGT به طور معکوس متناسب با اندازه آن می باشد که از آن آغاز می شود. به طور خاص، احتمال بدخیمی در غدد پاروتید، زیر جمعی و غدد بزاقی به ترتیب ۲۰٪، ۵۰٪ و ۸۰٪ است.
رویکرد و تشخیص این عارضه با یک SGT مظنون آغاز می شود یعنی با یک تاریخ کامل و معاینه فیزیکی دقیق که متخصص گوش و حلق و بینی اعمال می کند. SGTs معمولا به عنوان بزرگ شدن و یا رشد غده آسیب دیده محسوب می شود. با توجه به محل غده، آن ها می توانند با نشانه های فشرده سازی عصب در زمانی که بیماران در دوره با تومورهای بزرگ دیده می شود رابررسی می کند. پزشکان ممکن است سابقه کاهش وزن، فرآیندهای عفونی (مثلا تب، افزایش شمارش گلبول های سفید (WBC) و لنفادنوپاتی همراه را بررسی و حذف کنند) و علائم بالینی را می توان به علائم نوع B لنفوم (مثلا عرق شبانه، تب و لرز) علاوه بر این، کارآزمایی بالینی مورد هدف قرار دهند که با دادن نئوپلاسم های بدخیم ناشی از بافت های بزاق یا بدخیمی هایی است که در مواجهه مخاطی یا پوست سر ناحیه سر و گردن ایجاد می شود، اما ممکن است دخالت متقابل یا متاستاتیک بافت بزاق را نشان دهد. ویژگی هایی نظیر درد، رشد سریع، نوروپاتی های جمجمه، ضمیمه به بافت نرم یا استخوان و آدنوپاتی مرتبط ممکن است که در بیمار ایجاد شود که باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه شود تا در صورت بدخیم بودن آن اقدام به درمان شود. تصویربرداری رادیوگرافی (به عنوان مثال، سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری [CT] و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI)) اغلب اطلاعات مفیدی را قبل از عمل جراحی قطعی ارائه می دهند ارزیابی سیتوپاتولوژیک با استفاده از آسپیراسیون دقیق سوزن (FNA) ممکن است در موارد انتخاب شده انجام شود و ممکن است به اندازه گیری میزان مدیریت جراحی کمک کند. با این حال، در اغلب موارد با توده های بزاق، تصمیم به مداخله در جراحی عمدتا بر اساس یافته های بالینی و یافته های تصویربرداری صورت می گیرد.
برخی از خدمات دکتر صالح محبی :
راه های ارتباطی
- ۰۲۱-۲۲۰۷۷۱۴۰
- ۰۹۱۹۸۰۵۵۴۲۰
- صفحه اینستاگرام
منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم
با تشکر مدیریت سایت دکترصالح محبی جراح بینی و متخصص گوش و حلق و بینی
سلام آقای دکتر من مدتی است که یه چیزی در زیر فک حس میکنم ولی سه روز میشه زیر زبانم همون فرندوم چیزی سفید رنگی دیده میشه با آبلیمو قره قره کردم سوزش داشت اوایل زیر فکم درد نمیکرد ولی الان درد داره به نظر شما به سرطان مبتلا شدم
میترسم برم دکتر
سلام. خیر، نشانه عفونت التهاب مجرای غده بزاقی مس تواند باشد. ولی حتما پزشک بییند
سلام.خانم ۳۵ ساله هستم.آقای دکتر آذر ماه سال ۱۴۰۰ غده پاروتید سمت چپ را به دلیل تومور بدخیم جراحی کردم. و توده به همراه غده پاروتید خارج شد و بعد از آن پرتو درمانی انجام شد.الان بعد از ۱ سال احساس توده در طرف راست زیر فکم دارم. و بعضی از مواقع صورت و گوش طرف راستم احساس بی حسی و گز گز شدن داره.آیا دوباره عود کرده ؟ چه روشی برای تشخیص توده بهتر است؟
سلام.
سونوگرافی و در صورت لزوم نمونه برداری
سلام من زیر زبانم یدونه رگ داخلش هم کوچولو سفید رنگی دیده میشه زیر فکم هم وقتی که غذا میخورم درد میکنه و اون رگ زیر زبانم بزرگ میشه وقتی که غذا میخورم و نمیتونم غذا بخورم چیکار کنم خود به خود میره .چیکار کنم لطفا راهنمایی کنید
سلام.
سونوگرافی از نظر مشکل غده تحت فکی کمک کننده است